WhatsApp Yazışmaları, Dijital Deliller ve Adli Bilişim İncelemesi Yazı Dizisi-1

WhatsApp Görüşmeleri Hukuki Delil Sayılır mı? Silinen Mesajlar Geri Getirilebilir mi? Dijital Deliller Manipüle Edilebilir mi?
Tüm sorular bu yazı dizisinde bilimsel, teknik ve hukuki olarak yanıt buluyor. 📅 Bu yazı dizisine bugün ilk yazımızla başlıyoruz.
İlk bölümde, WhatsApp’ın nasıl çalıştığını, teknik altyapısını, adli bilişim açısından ne tür veriler barındırdığını ve neden dijital delil olarak değerlendirilebileceğini inceliyoruz.

WhatsApp Nedir ve Nasıl Çalışır?

WhatsApp, internet bağlantısı üzerinden çalışan uçtan uca şifrelemeli bir anlık mesajlaşma uygulamasıdır. Kullanıcılar, uygulama üzerinden metin, görsel, ses kaydı, video, konum ve belge gibi çeşitli veri türlerini karşılıklı olarak paylaşabilir. Özellikle son yıllarda hem bireyler hem kurumlar arasında ana iletişim kanalı hâline gelmiştir.

WhatsApp’ın altyapısı, uçtan uca şifreleme (end-to-end encryption) teknolojisine dayalıdır. Bu teknoloji sayesinde yalnızca mesajı gönderen ve alan kişi içeriği okuyabilir. Mesajlar, cihazdan çıkmadan önce şifrelenir ve yalnızca alıcı cihazda çözülür. Meta (eski adıyla Facebook) sunucuları, mesajın içeriğine erişemez; sadece zaman damgası (timestamp), gönderici-alıcı kimliği (metadata) gibi sınırlı teknik bilgiler işlenir.

WhatsApp, telefon numarası bazlı bir kimliklendirme sistemiyle çalışır.
Kullanıcı, uygulamayı ilk kurduğunda bir telefon numarasıyla giriş yapar ve bu numara sistem tarafından kullanıcıya atanmış bir dijital kimlik gibi işlev görür. Bu nedenle WhatsApp yazışmalarına ilişkin deliller, genellikle bir telefon numarasına bağlı olarak analiz edilir. Özellikle adli bilişim süreçlerinde, yazışmaların kimin tarafından yapıldığını belirlemek için sadece uygulama içeriği değil, numaranın kime ait olduğu, hangi cihazda kullanıldığı ve HTS kayıtlarıyla örtüşüp örtüşmediği de incelenir. Bu da, mesajların yalnızca içerik değil, kimlik ve irtibat açısından da delil değerini artırır.

Bu yapı aynı zamanda, uygulama değişse bile numara aynı kalacağı için mesaj geçmişinin yedeklerle başka cihaza aktarılmasını da mümkün kılar. Ancak bu da WhatsApp yedeği inceleme ve delil manipülasyonu açısından yeni soru işaretlerini doğurur. Örneğin, bir numaraya ait yedek farklı bir cihazda yüklenmişse, yazışmaların gerçekten o kişi tarafından yapılıp yapılmadığı ayrıca bilirkişi raporuyla değerlendirilmelidir.

WhatsApp İncelemesi Hukuki Açıdan Nasıl, Ne Zaman ve Kim Tarafından Yapılmalıdır?

Dijital delillerin elde edilmesi ve kullanılabilirliği, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) kapsamında açıkça düzenlenmiştir. Özellikle CMK m.134, bilişim sistemleri üzerindeki arama, kopyalama ve el koyma işlemlerinin hukuki temelini oluşturur. Bu kapsamda;

• Bir dijital delil incelemesi yapılabilmesi için hakim kararı ya da gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri gereklidir.

• İnceleme, bilirkişi marifetiyle yapılmalı ve elde edilen veriler, raporlanarak CMK m.217 kapsamında hükme esas alınabilir hâle getirilmelidir.

• İnceleme sırasında, kişisel verilerin korunması ve haberleşme özgürlüğünün gizliliği ilkeleri gözetilmelidir (T.C. Anayasası m.20-22, TCK m.134-135-138, AİHS m.8).

Adli süreçlerde WhatsApp verileri; doğrudan cihazdan, bulut yedeklemelerden (Google Drive veya iCloud), bilgisayara aktarılmış yedeklerden ya da ekran görüntüleri gibi ikincil kaynaklardan elde edilebilir. Ancak yalnızca ekran görüntüsü ya da tek taraflı sunulan belgeler, bilirkişi raporu örneğiyle desteklenmedikçe delil niteliği taşımaz.

Bu noktada “Uzman mütalaası nedir?” sorusu önem kazanır. Ceza yargılamalarında, teknik bilgi gerektiren konularda sunulan uzman mütalaaları, bilirkişi raporları ile desteklendiğinde hâkim açısından ciddi kanaat oluşturabilir. Özellikle WhatsApp gibi karmaşık şifreleme altyapılarına sahip uygulamalarda, adli bilişim uzmanı tarafından hazırlanan uzman görüşü, verinin güvenilirliğini değerlendirme noktasında belirleyici olabilir.

WhatsApp Üzerinden Yapılan Konuşmaların İçeriği Teknik Olarak Tespit Edilebilir mi?

WhatsApp görüşmelerinin içeriği doğrudan operatörler üzerinden izlenemez çünkü mesajlar GSM şebekesi üzerinden değil, internet bağlantısı aracılığıyla iletilir. Bu nedenle, “HTS kayıtları nedir?” sorusu burada önemlidir. HTS (Historical Traffic Search) kayıtları; yalnızca arama, SMS, konum (baz bilgisi) gibi operatör üzerinden geçen trafik verilerini içerir. WhatsApp görüşmeleri bu kayıtlarda mesaj içeriğiyle yer almaz, ancak uygulamanın kullanımına dair veri (veri oturumu, bağlantı zamanları vs.) dolaylı iz bırakabilir.

Adli bilişim teknikleri ise farklıdır. Uygulamanın kendi veritabanı olan msgstore.db ve wa.db gibi dosyalar analiz edilerek, mesaj içerikleri, gönderim zamanları, medya bağlantıları gibi birçok öğe tespit edilebilir. Silinen mesajlar dahi, silinme anına kadar olan yedekleme durumuna göre, silinen WhatsApp mesajları geri getirme teknikleriyle kurtarılabilir.

Yedek dosyaları, özellikle otomatik olarak oluşturulanlar, şifreli biçimde cihaz belleğinde veya bulutta yer alır. Bu noktada “WhatsApp yedeği inceleme” başlığı altında yapılacak bir adli analiz, yedeğin bütünlüğünü, manipülasyona uğrayıp uğramadığını tespit etmeye yardımcı olur.

Uçtan uca şifreleme çözülür mü? sorusu da önemlidir. Mevcut teknoloji ile uçtan uca şifrelemenin çözülmesi, yasal yollar dışında mümkün değildir. Ancak uçtan uca şifreleme yalnızca aktarım sırasında koruma sağlar; cihazdaki açık veriler (plaintext), adli bilişim incelemesine tabidir. Yani mesaj telefon üzerinde duruyorsa, şifre koruması kaldırıldığında okunabilir hâle gelir.

Sonuç: Hukuki ve Teknik Olarak Delil Niteliği Taşıyan WhatsApp Yazışmaları

WhatsApp gibi dijital iletişim araçları üzerinden gerçekleşen yazışmalar, teknik olarak erişilebilirlik durumuna göre hukuki delil olabilir. Ancak bunun için;

• Usule uygun şekilde elde edilmesi,

• Adli bilişim uzmanı tarafından incelenmesi,

• Uzman mütalaası ya da bilirkişi raporuyla desteklenmesi,

• CMK 134 kapsamında arama ve kopyalama sürecinin gerçekleştirilmiş olması,

• Kişisel verilerin korunmasına riayet edilmesi,

• ve elde edilen delilin mahkemece serbest delil takdiri kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Aksi hâlde, CMK m.206 ve m.217 gereğince hukuka aykırı elde edilen delillerin hükme esas alınması yasaktır.

📌Hukuki Uyarı ve Bilgilendirme Notu !!!
Bu içerik hukuki danışmanlık hizmeti niteliği taşımaz. Dosyanızla ilgili teknik analiz, uzman mütalaası veya adli bilişim desteği almak için bizimle iletişime geçebilir; nihai hukuki değerlendirme için ise mutlaka avukatınıza başvurmalısınız.

---

📌 Takipte kalın:
Serinin bir sonraki yazısında, silinen WhatsApp mesajlarının geri getirilebilirliği ve otomatik yedeklerin delil olarak değerlendirilmesi konularını detaylı olarak ele alacağız.

📣 Görüşleriniz Bizim İçin Değerli

Bu yazı dizisi, dijital delillerin teknik ve hukuki boyutlarını adli bilişim perspektifiyle açıklamayı amaçlamaktadır.
Eğer içeriğimizi faydalı bulduysanız, paylaşarak daha fazla kişiye ulaşmamıza destek olabilir, yorumlarınızla katkıda bulunabilirsiniz.

🎯 Yorumlarınız, hem içeriklerimizi geliştirmemiz hem de hukuk ve bilişim dünyasına daha fazla ışık tutmamız açısından büyük önem taşımaktadır.

Teşekkür ederiz.