Forex Yatırımcısı Hep Zararda: TSPB’nin 9 Yıllık Verisi Ne Anlatıyor?

Türkiye’de Kaldıraçlı İşlemlerde Kâr Etmek Neden Bu Kadar Zor?

Kaldıraçlı işlemler, yatırımcılara sınırlı sermaye ile yüksek hacimli pozisyonlar alma imkânı sunan; ancak bu yönüyle orantısız riskler barındıran finansal enstrümanlardır. Türkiye’de bu piyasada işlem yapan bireysel yatırımcıların davranışlarının, kârlılık/zarar oranlarının ve genel eğilimlerinin istatistiksel olarak analiz edilebilmesi için, güvenilir, şeffaf ve kurumsal nitelikte veri kaynaklarına ihtiyaç duyulmaktadır. İşte bu noktada, Türkiye finans piyasalarının bütüncül denetimi ve izlenebilirliği açısından referans kurum niteliğinde olan Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) ön plana çıkmaktadır.

TSPB, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında faaliyet gösteren, kamu tüzel kişiliğine sahip ve üyelik esasına dayanan özerk bir meslek örgütüdür. Sermaye piyasasında faaliyet gösteren aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, yatırım ortaklıkları ve ilgili finansal kuruluşların tamamı bu birliğe üye olmak zorundadır. TSPB, bu yönüyle sermaye piyasalarının hem kurumsal temsilini sağlayan hem de sektörel denetim–gelişim ekseninde rehberlik sunan önemli bir otoritedir.

Birliğin temel görevlerinden biri, üyelerinin faaliyetlerinin güven, açıklık, istikrar ve rekabet ilkelerine uygun biçimde yürütülmesini sağlamak; bir diğer temel sorumluluğu ise, piyasa hakkında düzenli, güvenilir ve analitik nitelikte veriler üretmek ve yayımlamaktır. Bu bağlamda TSPB, yatırımcı eğilimlerini, işlem performanslarını ve piyasa davranışlarını yansıtan nitelikli istatistiksel raporlar sunarak hem kamuoyunu bilgilendirmekte hem de düzenleyici otoritelere politika geliştirme sürecinde yol göstermektedir.

Kaldıraçlı işlemler özelinde TSPB’nin yayımladığı üçer aylık dönemlere ait “Kâr/Zarar Oranı Raporları”, piyasada işlem yapan yatırımcıların büyük çoğunluğunun uzun vadede zarar ettiği gerçeğini açıkça ortaya koymakta; bireysel yatırımcılar açısından bu piyasaların ne derece bilgi, strateji ve disiplin gerektirdiğini göstermektedir. Bu raporlar, aynı zamanda yatırımcının yalnızca sermayesiyle değil; doğru danışmanlık, teknik analiz yetkinliği ve hukuki koruma bilinciyle donanmış olması gerektiğini de gözler önüne sermektedir.

Bu yazıda, kaldıraçlı işlemlere ilişkin güncel yatırımcı performansını değerlendirebilmek amacıyla TSPB'nin sağladığı bu veriler analiz edilecek; Türkiye'de işlem yapan bireysel yatırımcıların kâr-zarar dağılımı, piyasa regülasyonlarının etkisi, yatırımcı davranış kalıpları ve hukuki yansımaları bütüncül bir bakış açısıyla ele alınacaktır. Ancak bu değerlendirmeye geçmeden önce, dayanak olarak kullandığımız TSPB’nin kurumsal konumu ve fonksiyonlarının anlaşılması; verilerin güvenilirliği ve temsil gücünün ortaya konulması açısından zaruridir.

TSPB’nin Yasal Dayanağı ve Kurumsal Statüsü

TSPB, doğrudan Sermaye Piyasası Kurulu’nun gözetim ve denetimi altında çalışan, ancak yürütme yetkileri itibariyle bağımsız hareket edebilen bir çatı organizasyondur. Hukuki temelini:

• 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu,
• TSPB Statüsü
• SPK Tebliğleri ve Düzenlemeleri

oluşturur. Üyelik, ilgili kurumlar için zorunludur ve TSPB’ye üye olmayan bir kurum Türkiye’de sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunamaz.

TSPB’nin Temel Görev ve Fonksiyonları

Görev Alanı	Açıklama
Sektörel Disiplin	Üye kuruluşların faaliyetlerinin adil, şeffaf ve dürüstlük ilkeleri çerçevesinde yürütülmesini sağlamak
Veri ve Raporlama	Piyasalara ilişkin güvenilir istatistik ve analiz raporlarını yayımlamak (örnek: kaldıraçlı işlemlerde kâr-zarar oranları)
Eğitim ve Sertifikasyon	Yatırım uzmanlarının mesleki yeterliliğini ölçmek ve lisanslama süreçlerini desteklemek
Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması	Üye kuruluşlar arasında çıkan ihtilaflara çözüm bulmak ve disiplin işlemleri yürütmek
Yatırımcı Bilgilendirme	Sermaye piyasası araçlarına dair yatırımcı farkındalığını artırmak ve bilinçli yatırım davranışını desteklemek

TSPB'nin Piyasa Üzerindeki Etkisi

TSPB, yatırımcılar açısından doğrudan düzenleyici bir kurum olmamakla birlikte, sektörel etik kuralları ve denetim fonksiyonları ile dolaylı fakat güçlü bir denetim etkisi yaratır.

1. Şeffaflık Sağlar: Kaldıraçlı işlemlere dair kâr/zarar oranı gibi verilerle piyasanın gerçek yüzünü ortaya koyar.
2. Risk Farkındalığını Artırır: Yatırımcıların bilinçli işlem yapmasına destek olur.
3. Sektörel Güvenliği Arttırır: Üye kurumların disiplinli şekilde faaliyet göstermesini sağlar.
4. Politika Geliştirme: SPK ile koordineli çalışarak yeni regülasyonların veri temelli hazırlanmasına katkı sunar.

TSPB'nin Kaldıraçlı İşlemler (Forex) Alanındaki Rolü

TSPB, kaldıraçlı işlemlere (forex piyasasına) ilişkin olarak Türkiye’de düzenli veri yayımlayan tek kurumsal otoritedir. Üye aracı kurumların bildirimleri doğrultusunda 3’er aylık dönemler halinde:

• Zararda olan müşteri oranı (%)
• Kârda olan müşteri oranı (%)

verilerini içeren istatistik raporlarını kamuoyuyla paylaşır. Bu raporlar, yatırımcı davranışlarını gözlemlemek, sektörün sürdürülebilirliğini analiz etmek ve gerekirse düzenleyici adımlar atmak açısından hayati öneme sahiptir. TSPB’nin resmi web sayfası olan www.tspb.org.tr sayfasında Kaldıraçlı İşlem Bildirimleri ile ilgili yapmış olduğu açıklama aşağıda görülmektedir. Web sitesine son ulaşım 30.07.2025 saat 16:45

https://tspb.org.tr/kaldiracli-islem-bildirimleri/

TSPB Verileri Ne Anlatıyor?

2016 yılından bu yana Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) tarafından düzenli olarak yayımlanan kaldıraçlı işlemlere ilişkin müşteri kâr/zarar oranları, piyasadaki yatırımcı davranışları ve yapısal riskler hakkında çarpıcı bilgiler sunmaktadır.

Bu durum, yatırımcıların sadece bireysel bilgi eksikliklerinden değil; aynı zamanda piyasa dinamiklerinin yapısal ve regülasyonel risklerinden dolayı da sistematik biçimde kayıp yaşadığını ortaya koymaktadır.

TSPB tarafından yayımlanan kaldıraçlı işlemlere ilişkin raporlarda, yalnızca SPK lisansına sahip ve Türkiye içinde faaliyet gösteren aracı kurumlarda yapılan işlemler dikkate alınmaktadır. Bu noktada şu soru önemlidir:

❓“Yasal zeminde faaliyet gösteren, SPK tarafından denetlenen kurumlardaki yatırımcılar neden hâlâ sistematik olarak zarar etmektedir?”

TSPB’nin 2016–2025 arasını kapsayan 9 yıllık verileri, bu sorunun yalnızca bireysel yatırımcı hatalarından değil; aynı zamanda piyasanın doğası, kaldıraç yapısı ve davranışsal finans parametrelerinden kaynaklandığını ortaya koymaktadır.

TSPB Grafik Verileri, Kullanıcı Sayıları ve Kredi Hacmine Dayalı Teknik Bir Değerlendirme

Grafikte yer alan kaldıraçlı işlem kar/zarar oranları yalnızca SPK lisanslı, Türkiye içinde yasal çerçevede faaliyet gösteren aracı kurumlarda yapılan işlemleri kapsamaktadır. Diğer yandan, yukarıdaki ikinci ve üçüncü görseldeki veriler şu alanlara işaret etmektedir:

Yıl	Müşteri İşlem Hacmi (Milyar TL)	Likidite Sağlayıcı İşlem Hacmi (Milyar TL)
2023	16,779	12,129
2024	24,252	18,261
2025/05	13,837	10,004

Bu veriler, yalnızca bireysel yatırımcıların artan hacimlerle işlem yaptığını değil; aynı zamanda kurumsal karşı tarafların likidite sağlayıcı olarak sistemde sürekli kazanan pozisyonda olduğunu göstermektedir.

Neden Yatırımcılar Sistematik Olarak Zararda?

Grafiksel Eğilim + Ekonomik Davranış + Kurumsal Yapı Açısından

🔹 A. Yatırımcının Zarar Etmesi, Kurumsal Yapının Doğasıyla Örtüşüyor

• Grafik incelendiğinde, 2016’dan 2025’e kadar hiçbir çeyrekte kar eden müşteri oranı %50’yi geçmemiştir.
• Örneğin, 2016/12 döneminde zarar eden yatırımcı oranı %74’ü aşmıştır.
• En iyi dönem olan 2023/12’de dahi zarar edenlerin oranı %50’ye yakın kalmıştır.

Bu durum, piyasaya giren yatırımcının çoğunlukla karşı tarafı profesyonel olan, algoritmik veya yüksek frekanslı işlem yapan bir sisteme karşı işlem yaptığı gerçeğiyle ilgilidir.

🔹 B. Kaldıraç Yapısı ve Fon Transferi Asimetrisi

• 1:10 kaldıraç oranı teorik olarak sınırlı risk yaratıyor gibi görünse de, yüksek hacimle yapılan işlemlerde küçük oynaklıklar dahi tüm teminatı silmektedir.
• Müşterilerin 2024 yılında toplamda 24,252 milyar TL’lik işlem hacmi yaratmış olması, bu riskin ne kadar büyüdüğünü ortaya koyar.
• Aynı dönemde likidite sağlayıcıların pozisyon büyüklüğü ise 18,261 milyar TL’dir – yani sistem, yatırımcıların karşısında kurumsal olarak pozisyon alan profesyonel aktörler olduğunu doğrular.

🔹 C. Bireysel Yatırımcı Profili: Kredili İşlem Yüksek, Portföy Yönetimi Düşük

Ek verilerden şu tespitler yapılabilir:

Kredi Kullanan Müşteri Sayısı (2025/05)	Varlık Yönetiminde Yer Alan Gerçek Kişi Yatırımcı
44.413 kişi	13.662 kişi

• Yani, krediyle kaldıraç etkisi artırılmış işlemler yapan birey sayısı, profesyonel portföy yönetimi alan yatırımcıların neredeyse 3 katıdır.
• Bu durum, yatırımcıların bilinçli stratejiden ziyade yüksek risk iştahı ve finansal okuryazarlık eksikliğiyle hareket ettiğini gösterir.

Sonuç – Grafik ve Tablolar Ne Anlatıyor?

Teknik Olarak:

• Kaldıraçlı işlemler, bireysel yatırımcılar açısından yapısal olarak risklidir.
• Kurumsal karşı tarafların (likidite sağlayıcılar) varlığı, sistemin büyük ölçüde profesyonel yatırımcılara avantaj sağladığını ortaya koyar.

Davranışsal Olarak:

• Kredi kullanımı yüksek, bilgi seviyesi düşük yatırımcılar zarar etmektedir.
• Portföy yönetimi hizmeti alan yatırımcı sayısı ise azdır.

Hukuki Olarak:

• Yasal aracı kurumda işlem yapmak yatırımcının olduğu kadar aracı kurumunda hatasız olduğu anlamına gelmez; ancak işlem manipülasyonu v.b. mağduriyet yaratan bir uygulama varsa delil niteliği taşıyan uzman incelemesi yapılmalıdır.

📌Hukuki Uyarı ve Bilgilendirme Notu !!!

Bu içerik hukuki danışmanlık hizmeti niteliği taşımaz. Dosyanızla ilgili teknik analiz, uzman mütalaası veya adli bilişim desteği almak için bizimle iletişime geçebilir; nihai hukuki değerlendirme için ise mutlaka avukatınıza başvurmalısınız.

📬 Yazılarımızdan ilk siz haberdar olmak için e-bültenimize abone olmanızı öneririz. Böylece güncel içeriklere, sektörel gelişmelere ve uzman analizlere doğrudan erişim sağlayabilirsiniz.